Mijn naam is Carolien Vandersmissen, 41 jaar en ik woon sinds voorjaar 2004 in Noorwegen. Na een “korte stop” van een klein jaar in Oslo, nu in midden Noorwegen, niet ver van de stad Trondheim in het dorp Børsa (Skaun kommune). Hier woon ik samen met Geir, die oorspronkelijk uit het uiterste noorden van Noorwegen komt, om precies te zijn uit de provincie Finnmark, zo’n 80 kilometer van de Noordkaap.
Hoewel ik pas sinds 2004 in Noorwegen woon kom ik al zo’n 10 jaar in mijn 2e vaderland. Ik spreek en schrijf dan ook vloeiend Noors, wat ik overigens grotendeels heb geleerd in de praktijk.
Vanaf 1 augustus 2005 werk ik als lerares op Birralee International School Trondheim. Dit is een internationale school voor kinderen van 4-14 jaar en alle onderwijs wordt in het Engels gegeven. De kinderen zijn afkomstig uit de hele wereld en wonen (een periode) in Trondheim, meestal door het werk van hun ouders. Ik geef in het schooljaar 2006/2007 les aan Year 5, dat zijn kinderen die 9 en 10 jaar oud zijn. In mijn groep met 22 kinderen heb ik 16 verschillende nationaliteiten. Totaal hebben we ongeveer 185 leerlingen en er zijn 47 nationaliteiten vertegenwoordigd. Ook mijn collega’s komen uit de hele wereld (12 nationaliteiten). Dit geeft uiteraard een bijzondere sfeer en absoluut een heel uitdagende dynamische werkomgeving!
Verhuizen en werk vinden in Noorwegen:
Ik ben vanuit Nederland al begonnen met solliciteren in Noorwegen. Voorwaarde voordat je begint is eigenlijk dat je Noors begrijpt en spreekt. Ik kan niet anders benadrukken dat dit absoluut voorwaarde nummer 1 is. Het hoeft niet ver gevorderd te zijn gelijk, geen enkele Noor verwacht dit, maar ik heb gemerkt dat er zoveel meer deuren opengaan als je laat zien dat je je best doet om Noors te spreken en niet in het Engels blijft hangen.Noren zijn vaak (ten onrechte) erg verlegen over hun eigen kennis van het Engels en het blijft dan al snel een beleefdheidspraatje. ook voor je sociale leven als je eenmaal in Noorwegen woont is het van groot belang dat je kunt communiceren.
Verdiep je ook in de Noorse cultuur en samenleving, lees kranten op internet (Aftenposten is er ook in het Engels eventueel), luister naar de Noorse radio via internet, kijk Noorse tv via internet, bv. het Noorse nieuws. Zie: www.nrk.no Reis rond in het land maar even niet met je vakantiebril op! Denk voor dat je overweegt om naar dat idyllische dorpje aan een diep fjord of dat eilandje voor de kust te verhuizen waar je in de zomer verliefd op bent geworden dat je de hele winter (een maand of 6!) aan het sneeuwschuiven bent (of dit tegen betaling voor je moet laten doen), de weg regelmatig is afgesloten, je kinderen op een piepklein schooltje komen met nauwelijks keuze wat betreft vriendjes enz. enz. Let wel, ik vind dat ik een hele goede keuze heb gedaan om te emigreren, maar wees realistisch.
Ik heb geleerd mij bescheiden op te stellen, niet te verwachten dat je direct op hetzelfde niveau een baan vindt, dat er rijen nieuwe vrienden staan te wachten, dat jij altijd de eerste stap moet zetten met contacten enz. En bovenal…dat je gast bent in een nieuw land..waar je denkt een nieuwe toekomst en een goed leven op te bouwen. Lees vooral ook de verhalen op de al genoemde www.norsk.nl, zowel de positieve als de negatieve ervaringen.
Een klein voorbeeld van een dame in mijn omgeving die al jaren geleden is geemigreerd vanuit een niet nader te noemen Europees land naar Noorwegen en in alle gesprekken aangeeft dat het toch bij haar thuis vroeger allemaal veel goedkoper was, beter georganiseerd enz, enz.. Je kan niet beter Noren in de gordijnen krijgen…het lukt haar dus niet te integreren, ze blijft “die buitenlandse”. Uiteraard mag je kritisch zijn hier in Noorwegen, maar ik besef dat het me past bescheiden te zijn. En ik zucht binnensmonds als de trage bureaucratie en de dure boodschappen mij ook af en toe doen balen..
Ik heb de website van het Noorse arbeidsbureau gebruikt: www.aetat.no Je kunt je hier ook registreren, wat als voordeel heeft dat ze weten wie je bent en dagelijks een op maat gesneden uitdraai krijgt van alle geschikte vacatures in je mailbox. Je kunt altijd een afspraak maken met Aetat in de regio waar je gaat wonen. Andere sites: www.finn.no , www.jobbnorge.no , www.zett.no .
Ik heb een onderwijsachtergrond en samen met goede kennis van het Noors was dat genoeg om al heel snel een baan in Oslo te vinden als førskolelærer. Ook mijn baan als gids op de Noordkaap heb ik via internet bemachtigd. Sollicitatiegesprekken zijn ongeveer identiek aan dit soort gesprekken in NL, maar door de afstanden is het ook gebruikelijk dat je een telefonisch interview hebt met je a.s werkgever, of dat je een soort telefonische vergadering hebt, waarbij meerdere mensen je vragen kunnen stellen net als bij een “live” interview. Ik heb gemerkt dat Noorse werkgevers nieuwsgierig zijn naar een Nederlandse die solliciteert. Het is zeker geen minpunt, Noren zijn over het algemeen erg positief over Nederlanders…maar nogmaals…zorg dat je de taal onder de knie krijgt! Werkgevers bellen je soms om te horen hoe je Noors is voordat ze je uitnodigen voor een gesprek. Je kunt immers je brief hebben laten vertalen door iemand die Noors kent.
Sollicitatiebrief: ik schrijf mijn brieven net zo als ik dat in NL deed. Verschil met Noorwegen is dat je hier van iedere baan die je hebt gehad een zgn. attest meekrijgt. Hierin wordt vermeld hoe lang je er hebt gewerkt, maar ook hoe je hebt gewerkt. Een schriftelijke referentie dus! Ik heb dit meerdere malen moeten uitleggen hier dat dit in NL ongebruikelijk is, in ieder geval in mijn branche. Noorse werkgevers vragen naar attester en vitnemål, kopien van je diploma’s.
Er zijn hier veel banen die zogenaamde vikariater zijn, oftewel vervanging. Dit lijkt niet bijster interessant, maar kan dit wel degelijk zijn. Door het lange bevallingsverlof van Noorse vrouwen en andere verlofregelingen zijn dit banen die meestal een heel jaar zijn. En uiteraard heb je kans dat je blijft hangen als het wederzijds goed bevalt. In mijn geval kreeg ik al na 2 maanden het aanbod om mijn 1 jaar vikariat arbeidscontract om te zetten in een vaste baan.
Als je dan naar Noorwegen verhuisd bent, heb je een personnummer nodig. (het Noorse Sofinummer) De poort naar vele mogelijkheden. Ik heb al zo’n 4 jaar voordat ik verhuisde een Noorse bankrekening geopend bij Postbanken en in die tijd was het nog toegestaan dat de bank een soort fictief nummer produceerde waardoor er al van alles mogelijk werd. Nu kan dit niet meer en duurt het enige tijd voor je je nummer krijgt. Eerst heb je een D-nummer, een Dummy..het is een combinatie van je geboortedatum en je eigen unieke nummer. Als je geregistreerd staat in een Gemeente (Folkeregister) krijg je je officiele nummer.
Je krijgt dan ook een brief thuis van Trygdeetaten, een instantie die van alles regelt op het gebied van uitkeringen, ziektekosten enz. Daarin krijg je het verzoek om een huisarts te kiezen. meestal staan er zo’n 5-10 huisartsen op de lijst in een straal rondom je woonplaats waaruit je een soort top 5 kunt opstellen. Na een week of 2 krijg je een bevestiging van het Fastlegekontoret (de instantie die de huisartsen regelt) en de huisarts die het uiteindelijk is geworden.
Je verblijfsvergunning….oftewel oppholdtillatelse. Is veel correspondentie over op de diverse Noorwegen emigratiesites heb ik gemerkt. Mijn ervaring in Olso: vul van tevoren het formulier in wat je kunt downloaden via www.udi.no (ook in het Engels mogelijk). Ga met alles wat je verder nodig hebt (bv. huurkontrakt/koopkontrakt van je huis, pasfoto’s, kopie arbeidscontract enz.) en een goedgevulde tas met eten, drinken en een boek zo’n anderhalf uur voor openingstijd op de stoep liggen voor het Utlendingdirektoratet aan de Storgata. Als de deur opengaat krijg je van beveiligingsmensen een nummertje en dan is het wachten geblazen, in mijn geval zo’n 2 uur. Ik ben eerlijk gezegd niet aan mijn boek toegekomen…het is een enorme chaos met complete gezinnen en mensen uit de hele wereld. Ik had in die tijd een jaarcontract en gebruikelijk is dat je als EU burger een pasje krijgt tot einde contract. Ik ben zo vrij geweest om te vragen of ik niet gelijk een pasje kon krijgen wat langer geldig was…ik zag me al regelmatig in deze chaos een ochtend zitten…en de medewerker zou doen wat hij kon. En ja……tot mijn grote verbazing kwam er een kleine 2 weken laten een keurig pasje per post geldig tot….2009.
Ik heb al wel begrepen van andere Nederlanders dat het beleid heel verschillend is per Gemeente. Ik ken ook Nederlanders die ieder jaar weer moeten zeuren om verlenging en alles weer opnieuw moeten inleveren…maar in mijn geval ging het dus vlekkeloos. Het pasje gebruik ik overigens ook om te bewijzen dat ik in Noorwegen woon als ik dingen taxfree wil meenemen uit Nederland naar Noorwegen (met de zogenaamde taxfree cheque). De douane op Schiphol en Zestienhoven willen een soort bewijsje zien voordat ze hun stempel zetten.
Een huurhuis vinden:
Mijn eigen huizenjacht verhaal: Ik ben in Nederland al gaan zoeken op www.finn.no naar een huurwoning in Oslo. Een enorm verschil met de Nederlandse woningmarkt is dat er een groot aanbod is van huurwoningen in alle prijsklassen die verhuurd worden door particuliere eigenaars. Dit kan een gedeelte van hun eigen huis zijn, bv. de onderetage, zolderverdieping enz. (kjelleretasje, sokkeletasje, loftetasje) of gewoon een huis wat ze bv. als belegging hebben gekocht of geerfd hebben. Een hybel is een kamer met gebruik van keuken en sanitair, populair bij studenten. Een bofelleskap is een soort woongroep. Je hebt een eigen kamer maar met centrale ruimten, zoals woonkamer, tuin enz.
Ik heb telefonisch contact gelegd met de 5 huizen die me het meest aanstonden, althans…volgens de beschrijving op internet. voordeel is dat er vaak meerdere foto’s bij staan, een plattegrondje waar in de stad de woning zich bevindt, de huurprijs, wat is inclusief…en niet te vergeten wat de borgsom is. In Oslo is het gebruikelijk dat er 3 maanden huur als borg wordt gevraagd.
Dat is even slikken…en erg vervelend als je je spaargeld aan borg ziet verdwijnen. Dit geld wordt op een geblokkeerde rekening gezet en de rente is uiteraard voor jou. Als je weer vertrekt ontvang je de borg uiteraard retour,mits alles in dezelfde staat is als je het aantrof.
Het afspraken maken ging gesmeerd en ik vertrok voor een bliksembezoek naar Oslo. Het eerste huis wat ik zag was gelijk helemaal wat ik zocht dus ik heb de anderen af kunnen bellen. Huiseigenaars willen vaak referenties hebben dat je geen herrieschopper bent..bv. van je werkgever. Mijn huiseigenaar gebruikte een standaard huurcontract van de Noorse vereniging van huiseigenaars, wat veel gebruikt wordt. Spreek goed af wat inclusief/exclusief is (stroom!) en of het (gedeeltelijk) gemeubileerd is. Witwaren, dus koelkast, fornuis enz. zijn vaak al aanwezig. In mijn geval daarnaast ook wat meubilair. Ook zaken als parkeerplaats, gebruik tuin enz. moet je goed afspreken. De borg moet je normaliter gelijk ophoesten bij het ondertekenen van het contract.
Met dank aan Carolien Vandermissen voor haar bijdrage aan onze site!